Obecne zmiany w zakresie handlu emisjami CO2

Handel emisjami jest instrumentem rynkowym, który tworzy ekonomiczny bodziec lub czynnik zniechęcający do osiągnięcia korzyści kosztem środowiska. Cel jest jeden: liczy się to, aby zakłady przemysłowe wspólnie zmniejszyły emisję zanieczyszczających gazów do atmosfery.

Przepisy unijne i tło europejskie

W skali europejskiej istnieje obecnie wiele rynków emisji, które działają w różnych krajach i dotyczą różnego rodzaju gazów. W dniu 1 stycznia 2005 r. Unia Europejska uruchomiła najbardziej ambitny z dotychczasowych rynków CO2 (dyrektywa 2003/87/WE). Obejmuje on emisje CO2 w 27 państwach członkowskich z następujących rodzajów działalności: elektrownie cieplne, kogeneracja, inne instalacje spalania o mocy cieplnej większej niż 20 MW (kotły, silniki, sprężarki, itp.), rafinerie, koksownie, huty żelaza i stali, cementu, ceramiki, szkła i papieru.

Unijny system handlu emisjami ma wpływ na cały świat, biorąc pod uwagę fakt, iż w samej Unii Europejskiej mamy do czynienia z:

• ponad 10.000 instalacji,
• ponad 2 mld ton CO2, czyli około 45% całkowitej emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie.

Handel emisjami CO2 – działanie

System handlu uprawnieniami do emisji (ETS) ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych (GHG). Polega to na ustaleniu maksymalnego pułapu łącznych emisji dwutlenku węgla przez jeden lub kilku sektorów gospodarki, które muszą być redukowane cyklicznie każdego roku.

Ograniczenie i handel: tymi dwoma słowami można określić tak naprawdę sposób działania systemu.

Przedsiębiorstwa mają prawo do emisji w ramach jednego, ogólnounijnego limitu niektórych gazów cieplarnianych. W ramach tego limitu przedsiębiorstwa otrzymują lub kupują uprawnienia, którymi mogą handlować między sobą w zależności od swoich potrzeb.

Każde uprawnienie do emisji (EUA) jest równoważne jednej tonie dwutlenku węgla (CO2), czyli najbardziej rozpowszechnionego gazu cieplarnianego.

1tCO2 = 1 przydział

Przykładowo: Załóżmy, że limit został ustalony na poziomie 10tCO2.

Jeżeli przedsiębiorstwo A wyemitowało łącznie 6tCO2 na koniec roku, może sprzedać przedsiębiorstwu B 4 uprawnienia (odpowiadające 4tCO2, których nie wyemitowało).

Firmy mogą również kupować ograniczone ilości kredytów z dobrowolnych projektów rynku redukcji emisji na całym świecie. Mówimy tu o 20% limitu.

Polskie prawo

W odniesieniu do wezwania krajów Unii Europejskiej do zawieszenia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 dotyczącą (ang. European Union Emissions Trading System – EU ETS),  9 grudnia 2021 roku Sejm polski przyjął uchwałę w tej kwestii. Za przyjęciem „Uchwały Sejmu wzywająca państwa UE do zawieszenia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS)” głosowało 232 posłów.

Zgodnie z zapisami Protokołu z Kioto z 1997 r., handel emisjami CO2 miał pełnić istotną rolę w redukcji gazów cieplarnianych. W 2005 r. w UE został wprowadzony system handlu emisjami, który jest uznawany za znaczącą część unijnej polityki klimatycznej. Jest tak m.in. dlatego, iż w swoich założeniach system handlu emisjami stara się pogodzić potrzeby środowiska z interesami ekonomicznymi krajów europejskich oraz europejskiego społeczeństwa.

Polska uchwała jednoznacznie sygnalizuje, iż system EU ETS nie spełnia pokładanych w nim pierwotnie nadziei i że należy go zreformować. Sejm udzielił poparcia, “by na najbliższym posiedzeniu Rady Europejskiej [tj. 16 grudnia br. – przyp. red.] postawić wniosek o natychmiastowe zawieszenie funkcjonowania EU ETS lub wyłączenie Polski z tego systemu do czasu jego reformy”.

Wskazuje się na m.in. na nieustannie rosnące ceny uprawnień do emisji CO2, które jeszcze 8 lat temu. wynosiły kilka euro za tonę, a których koszt wynosi obecnie aż 85 euro/t, co w konsekwencji nieuchronnie przełoży się na większe opłaty ze strony konsumentów, a więc bezpośrednich odbiorców energii: „W 2014 r. cena uprawnień do emisji CO2 wynosiła około 6 euro za tonę. Dziś przekracza już pułap 85 euro za tonę. Te koszty zostaną w efekcie przeniesione na odbiorców energii, których w 2022 roku czekają drastyczne, kilkudziesięcioprocentowe podwyżki cen prądu i ciepła. Jest to bezpośrednie uderzenie w bezpieczeństwo ekonomiczne milionów polskich rodzin i polskich przedsiębiorstw, którym zagraża ubóstwo i upadłość. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej nie może pozostać bierny wobec tak katastrofalnych skutków polityki klimatycznej UE” – zaznaczono.

Mamy nadzieję, że wyjaśniliśmy najważniejsze informacje dotyczące handlu emisjami CO2 i jego działania. Aby uzyskać więcej szczegółów zapraszamy do udziału w odpowiednim kursie organizowanym przez Bureau Veritas.